Enquête VAN IN: 53% van de leerkrachten basisonderwijs verkiest hybride leermiddelen

59% van de leerkrachten wil nog leermiddelen op papier over 5 à 10 jaar

Wommelgem, 28 augustus 2024 –VAN IN, marktleider in het maken van leermiddelen in België, publiceert vandaag de resultaten van enkele enquêtes. De digitale boost die de covidcrisis aanstuurde, gecombineerd met de Vlaamse Digisprong-investeringen, hebben de digitale component nu grotendeels geconsolideerd. 68% van de leerkrachten gebruikt regelmatig digitale leermiddelen. Klassieke papieren leermiddelen blijven daarbij evenwel hun waarde behouden. 48% van de Vlaamse leerkrachten gelooft dat de beste leerresultaten komen uit lesgeven op papier, hier en daar aangevuld met digitale media. 46% van de Vlaamse leerkrachten verkiest hybride leermiddelen, waar papier en digitaal een even grote rol spelen. Dat geloof in hybride leren is het sterkst in het basisonderwijs (53%), in het secundair onderwijs is dat 42%.

Deze cijfers komen enerzijds uit een Europese bevraging van het Finse moederbedrijf Sanoma Learning, bij onder meer 2149 leerkrachten in Vlaanderen, Brussel en Wallonië uit het basis- en secundair onderwijs. Anderzijds bevroeg VAN IN zelf ook 430 Belgische leerkrachten secundair over ICT op school.

Digitale omarmd, ook papier behoudt leerwaarde 

Eerst en vooral, het Vlaamse lerarenkorps lijkt al bij al tevreden over het lesmateriaal dat ze ter beschikking krijgen: 67% van de Vlaamse leerkrachten vindt dat leermiddelen van educatieve uitgeverijen helpen om de leerlingen te motiveren (in alle andere bevraagde landen samen is dat 64%), 85% dat ze helpen om leerlingen te helpen hun leerdoelen te bereiken (tegenover slechts 77% in de totaliteit van de bevraging), en 71% dat ze leerkrachten helpen om efficiënter te werken (iets minder dan de 74% overall). 

Uit de Sanoma Learning-enquête blijkt verder dat 46% van de bevraagde leerkrachten gelooft dat ze de beste leerresultaten kunnen behalen door een mix van papieren en digitaal lesmateriaal. 48% geeft voornamelijk de voorkeur aan gedrukt materiaal, waar nodig aangevuld met digitale tools. Het vertrouwen in leren op papier ligt daarmee zelfs boven het gemiddelde van de andere bevraagde landen binnen Sanoma Learning. 

Vandaag gebruikt 68% van de leerkrachten regelmatig digitale leermiddelen (2 à 4 keer per week of meer), 64% zet geregeld video’s in ter ondersteuning en 33% biedt met even grote regelmaat digitale oefeningen aan. Daarnaast kiezen leerkrachten vaker voor digitale tools in het kader van administratieve taken (80%),  lesplanning (72%), communicatie met ouders (69%), collega’s (54%) en leerlingen (38%), en lesvoorbereiding (53%). Voor zaken zoals toetsen afnemen (54%) en verbeteren (45%) en oefenmomenten in de klas (24%) wordt nog vaker naar papier teruggegrepen.

Leerkrachten geven ook aan dat het belangrijk is voor hen dat ze gedifferentieerd materiaal kunnen gebruiken. Voor 95% van de Vlaamse leerkrachten is dat belangrijk tot zeer belangrijk voor instructie; voor 86% om thuis te oefenen; voor 85% om te oefenen in de klas; en voor 77% voor toetsen. Verder vindt 39% van de leerkrachten dat de leerlingen niet intrinsiek gemotiveerd zijn om te leren, terwijl dat net de eerste voorwaarde is voor een leerling om te leerstof op te nemen. Slechts 34% van de leerkrachten is positief over de intrinsieke motivatie van de leerlingen.

Het onderwijs van de toekomst

Zowel in de klas van vandaag, als in die van morgen is die digitale component voor velen nog moeilijk weg te denken. Wanneer leerkrachten wordt gevraagd naar een nabije toekomstscenario voor het secundair onderwijs anno 2029, komt het volgende naar voren:

• Meer dan 50% denkt dat digitaal differentiëren (omgaan met niveauverschillen in de klas) tegen dan de norm zal zijn.
• Bijna 40% gelooft dat in 2029 co-teaching en vakoverschrijdend leren meer ingeburgerd zullen zijn.
• Zo’n 80% is evenwel niet geneigd te geloven dat er in 2029 zo goed als alleen digitaal zal geleerd worden
• Ze zien ook het klassikale instructiemoment, waarbij de leerkracht nieuwe leerstof uitlegt voor de klas als groep, niet zo snel verdwijnen.

De leerkracht in de ‘driver’s seat’

Vicky Adriaensen, algemeen directeur bij VAN IN, stelt mee vast: ‘We constateren dat papieren leermiddelen nog altijd hun plaats hebben in de gemiddelde Vlaamse klas. Anderzijds is Vlaanderen een regio waar digitale leerplatformen het naar verhouding erg goed doen. Dat blijft uit het aantal leerlingen dat er gebruik van maakt en het aantal oefeningen dat er dagelijks wordt gemaakt.’ 

Adriaensen nuanceert verder: ‘Voor ons als leermiddelenmaker en voor het merendeel van de leerkrachten uit het onderzoek is digitalisering geen doel op zich. Ik denk evenmin dat we nog teruggaan naar louter leren op papier. De leerkracht houdt wat ons betreft zelf de regie en maakt optimaal leren mogelijk voor alle leerlingen, ongeacht hun niveau. Digitale leer- en oefenplatformen bieden qua differentiatie zeker een meerwaarde. Voor andere fases in het leerproces biedt papier dan weer onmiskenbaar voordelen. Hybride leren zien we als een zeer effectieve middenweg. Het biedt de flexibiliteit van digitaal leren terwijl het ook de troeven van papier uitspeelt.’

Aan de redacteuren
Wens je meer informatie of een interview?
Neem dan contact op met Jeroen Nedergedaelt bij Luna: jeroen@luna.be, +32 485 64 82 36.

Over VAN IN

Dankzij de enthousiaste inzet van zo’n 180 medewerkers en nog veel meer auteurs, biedt VAN IN het onderwijs innovatieve en kwaliteitsvolle leermiddelen aan, op papier en digitaal, in Vlaanderen en in de Franse Gemeenschap. Het gaat onder meer over de digitale leerplatformen Bingel (N) en Wazzou (F) voor het lager onderwijs, en iDiddit (N) en Udiddit (F) voor het secundair onderwijs. Die systemen maken gepersonaliseerd leren en lesgeven mogelijk. 

86% van alle leerlingen lager onderwijs in Vlaanderen bingelt. Gemiddeld maken leerlingen in Vlaanderen meer dan 1,3 miljoen oefeningen per dag in Bingel (weekends meegerekend). De digitale platformen voor het secundair onderwijs, Diddit en iDiddit, worden gebruikt in 75% van de Vlaamse scholen. 

VAN IN, marktleider in België voor educatieve en innovatieve leermiddelen, maakt deel uit van Sanoma Learning, een onderdeel van de Finse groep Sanoma. VAN IN werd opgericht in 1833 en heeft vandaag vestigingen in Wommelgem en Mont-Saint-Guibert. 

Meer informatie op https://www.vanin.be/nl.