Wat Joy Anna Thielemans en Donald Trump gemeen hebben
Donald Trump en Joy Anna Thielemans hebben iets gemeenschappelijk. En dan heb ik het niet over hun ‘blonde’ haar, maar over fake nieuws. Valse berichtgeving is een hot topic.
Deze week kopten nieuwssites dat Donald Trump zijn overwinning te danken had aan valse nieuwsberichten. Berichten die ook veelvuldig verspreid werden via sociale media. Zo verscheen er onder andere dat Paus Franciscus de recent verkozen president zijn zegen gaf. Of die valse communicatie nu echt voor zijn overwinning gezorgd heeft, dat is maar de vraag, maar het kan de politieke keuze van mensen wel beïnvloed hebben.
Gisteren ontstond er veel commotie over gelekte privéfoto’s van Joy Anna Thielemans. De actrice kreeg via Snapchat foto’s van zichzelf toegestuurd die ze nooit openbaar had gedeeld met de tekst “Kijk eens wat wij hebben…”. De openbaargemaakte intieme foto’s bleken later een stunt voor de White Ribbon-campagne. Dat is een campagne die geweld tegen vrouwen wil tegengaan, gesteund door de politieke vrouwenbeweging Vrouw & Maatschappij van CD&V. Volgende week, op 25 november, vindt de Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen plaats met dit jaar respectvolle relaties tussen man en vrouw als thema. Thielemans wil met de actie pijnpunten blootleggen rond cybergeweld tegen vrouwen.
Het nieuws over de actrice raakte verspreid via een anonieme mail naar bepaalde nieuwssites. Thielemans tweette ook zelf over de zogezegde ‘hack’. Het nieuws over de kersverse Amerikaans president werd verspreid om commerciële redenen: nieuws over de excentrieke kandidaat genereert meer clicks en zorgt dus ook voor meer reclame-inkomsten. Beide berichten werden geliked en geshared over verschillende socialmediakanalen. Er zijn natuurlijk ook wel verschillen tussen de twee fenomenen. De Belgische actrice had het nieuws zelf in de hand, de Amerikaanse president (waarschijnlijk) niet. Bij de BV diende het nieuws een nobel doel, bij Trump eerder een bedenkelijk doel.
Het probleem is dat fake nieuws moeilijk te onderscheiden is van echt nieuws. De doorsnee socialmediagebruiker klikt maar al te graag door op artikels met sensationele of bizarre titels, zonder bronnen te checken. Bovendien is één bepaald socialmediakanaal vaak de enige bron waar ze nieuws uit vernemen. Geruchtmakende, soms onjuiste nieuwsberichten verspreiden zich snel online. De media zijn daardoor kwetsbaarder geworden voor valse berichtgeving.
Marc Zuckerberg, CEO van Facebook, en Sundar Pichai, CEO van Google beloven alleszins om in de toekomst beter hun best te doen om dergelijke communicatie niet te ondersteunen. De huidige algoritmen die ze gebruiken om nieuws te filteren volstaan duidelijk niet.
